راهکارهایی برای کسیکه امید و توکل خود را ازدست داده و معتقد است اینقدر به خدا شکایت کرده که دیگردعا برایش مفهومی ندارد، را بفرمایید؟

در پاسخ به سوال شما چند راهکار ارایه می شود که امید است موثر باشد:

- اول گام اینکه بدانید در دام شیطان هستید, آن هم دامی به عنوان ناامیدی از خدا که یکی از بدترین دامهای شیطان است و گناه کبیره و از خدا بخواهید که از آن نجات یابید.
- بعد از این همه شکایت آیا ذره ای آرامش را به وجود خود راه داده یا آنکه اضطراب خود را افزایش داده اید در حالی که اگر همان حرفها را در قالب دعا با خدا در میان می گذاشتید اثر آرامش بخشی آن را حتما در درون خود مشاهده می کردید.
- بسیار به خود تذکر دهید که خدا محکم ترین و مطمئن ترین تکیه گاه است «وای سبب بینک وبین الله ان انت اخذت به؛ چه وسیله ای مطمئن تر از رابطه تو با خداست؟اگر سررشته آن را در دست گیری!»1
- بدانید و باور کنید که کلید آسمانها و زمین در دست اوست «له مقالید السموات والارض»2
- باور کنید که خدا مهربانترین فرد نسبت به شما است «ان الله بالناس لرؤف رحیم»3 پس اگر گرهی گشوده نمیشود جای شکایت نیست آنجا یا جایگاه صبر است یا جایگاه استغفار.
- نومیدی وعدم توکل بر خدا یعنی پشت کردن به او.
- باخود بسیار بخوانید «لو علم المدبرون کیف اشتیاقی بهم لماتوا شوقا» مابسیار به روی آوردن به خدا محتاجیم و او به ما مشتاق تر!!
- اغلب اوقات ناامیدی های ما به جهت عدم آگاهی ما از سنتهای الهی و کمبود معارف دینی است اگر افزایش یابد حتما متوجه خواهیم شد که چه بسیار تلخی هایی را که بی جهت به خود تحمیل کرده ایم.
- باید در جهت اصلاح بینش توحیدی تلاش کرد، آن پروردگار مهربانی که خالق ماست وکالت تمام امور ما به دست اوست«الله خالق کل شی وهو علی کل شی وکیل»4 آیا با داشتن چنین خدای قادری جای ناامیدی است؟!
- زندگی دنیا همواره با ناناملایمات وسختی ها همراه است «لقد خلقنا الانسان فی کبد» 5 چرا که اینجا محل آزمایش است نه آسایش. باید در آزمایشات پله های کمال را طی کنیم و مطمئن باشیم اگر قدری استقامت داشته باشیم خدای متعال ما را به صورت ویژه یاری خواهد کرد.«والذین جاهدو فینا لنهدینهم سبلنا»6 بنابراین در سختی های زندگی نباید از خاق مهربانمان ناامید شویم.
- برگزیدن هدفی والا: انسانی که در زندگی هدفی متعالی داشته باشد هرگز ناامید نمیشود وتمام ناملایمات را تا رسیدن به هدف تحمل می کند.
- تقویت محبت نسبت به پروردگار متعال: اگر انسان زمانی که در کوران حوادث قرار می گیرد با خود بیندیشد که الان در آغوش خدای سبحان است و او برای ارتقای درجات بنده اش این امتحان را در جلو راهش قرار داده، هرگز ناامید نمی شود، بلکه با عشق به تلاش و کوشش ادامه میدهد.
- دعا از مهم ترین سلاح هایی است که خدای غنی در اختیار ما قرار داده است «واعلم ان الذی بیده خزائن السموات والارض قد اذن لک فی الدعاء و تکفل لک بالاجابه و امرک ان تسأله لیعطیک...؛ بدان خدایی که گنج های آسمان و زمین در دست اوست، به تو اجازه ی درخواست داده و اجابت آن را به عهده گرفته است. تو را فرمان داده که از او بخواهی تا عطا کند، در خواست رحمت کنی تا ببخشاید...» 7
- باید توجه داشته باشیم: همیشه آنچه که ما تشخیص می دهیم درست نیست «عسی ان تکرهو شیئا و هو خیر لکم وعسی ان تحبوا شیئا و هو شرلکم والله یعلم وانتم لا تعلمون؛ چه بسا شما چیزی را خوش نداشته باشید، حال آنکه خیر شما در آن است ویا چیزی را دوست داشته باشید، حال آنکه شر شما در آن است. وخدا می داند و شما نمی دانید.» 8
پرسشگر عزیز، انجام راهکارهای ذیل را برای ارتقاء روحیه امیدواری در شما مفید می دانیم:
1. سعى در درک صحیح از فلسفه زندگى و حیات؛ این مقوله کمک خواهد کرد تا انسان، جایگاه خود را در هستى بشناسد و در پرتو آن، راه درست زندگى را بیابد. دسترسى به این نکته، بخش مهمى از نگرانى‏ها را برطرف خواهد ساخت. فراموش نکنید که زندگی فرصت خدایی شدن انسان است و خدای متعال تمام وسایل خدایی شدن را در اختیار بندگان قرار داده است و ایشان را به سوی آن هدایت کرده و اگر کمبودی مشاهده می شود, ناشی از ناآگاهی ما است وگرنه بساط انس با خدا گسترده است. (در صورت تمایلتان، می توانیم بیشتر در این مورد با شما سخن بگوییم)
2. ایمان به خدا و قدرت او و احاطه علمی او بر ما و توکل به خداوند در همه امور زندگى و اعتماد و اعتقاد به قضا و قدر الهى‏، امیدوراری را در شما تقویت خواهد کرد.«ومن یتوکل علی الله فهو حسبه»9
3. در روز، جایی هر چند اندک، برای ورزش و دیدار با فامیل، باز کنید. کار شناسان معتقدند افرادی که در معرض نگرانی قرار دارند باید به قدم زدن وبازی با بچه ها پردازند تا هورمون شادی در بدنشان بیشتر ترشح شود. همچنین معتقدند که تمرینات ورزشی با حالات روانی رابطه دارد؛ زیرا این تمرینات باعث کم شدن سطح کورتیزول می شود وسروتونین را که از آن به هورمون شادی تعبیر می شود افزایش می دهد.
4. گناه و معصیت و نافرمانى خداوند متعال از عوامل اصلى عدم موفقیت و استرس های روحی مومنین است. گناه یعنى خارج شدن از مسیر خداوند و خدایی شدن انسان. گناه به معناى برآشفتن و تیره ساختن درون و باطن است. روح آدمى با رسیدن به ساحل پاکى و اجتناب از گناهان، به قرار و آرامش مى‏رسد؛ چون روح با طهارت، سنخیت دارد و با گناه ناسازگار است. از این رو، گناه قرار را از انسان مى‏گیرد. شرایط ذهنى گنهکار عبارت است: از داشتن روح تمرّد، طغیان، قانون‏شکنى و عدم اهتمام به حقوق خدا و خلق. چنین روحى جز با ترک گناه به آرامش دست نخواهد یافت.
5. همواره به آرمان‏هاى دست نیافتنى نیندیشید بلکه موفقیت‏هاى خود را نیز در نظر گیرید.
6. خواست‏ها و تمایلات خود را در سطح توانایى‏ها و «امکانات»، تنزل دهید.
7. نشاط خود را همواره حفظ کنید و هرگز خود را ضعیف به حساب نیاورید. با افراد شاد، خوشبین و امیدوار مجالست داشته باشید و از روحیه آنان الهام بگیرید.
8. به شدت از منفى گرایى و ناامیدی برحذر باشید و افراد منفی گرا و افکار منفى را از خود دور کنید. مثبت اندیشی را تمرین کنید و سعی کنید بیشتر نیمه پر لیوان را ببینید.
9. کتاب‏هایى را که در زمینه شادکامى، رمز موفقیت، راز موفقیت مردان بزرگ و... نوشته شده، با دقت بخوانید و به دستورات آنها عمل کنید و بدانید که ریشه شادکامی انسان خدا و نیرویی است که انسان از خدا می گیرد. مومن هرگز ناامید و تلخ کام و خشک و سخت نیست. شاد و لطیف و امیدوار است.
10. مشکلات را عادى بدانید و به همان اندازه آنها را بپذیرید که کامیابى‏ها را پذیرا هستید.
11.برای رشد معنوی خود برنامه‏ریزى کنید. البته برنامه سنگین نریزید بلکه اندک ولى در اجراى آن مداومت و جدیت داشته باشید.
12. براى شرکت در فعالیت‏هاى فرهنگى هر قدر مى‏توانید تلاش کنید هر چند بسیار اندک و اگر اصلا نمى‏توانید در فرصت‏هاى دیگر این کار را انجام دهید.
13. همواره از خداوند در همه امور مدد جویید و نسبت به آنچه او مقدر مى‏فرماید راضى باشید.«واکثر الستعانه بالله یکفک ما اهمک یعنک علا ما ینزل بک ان شاء الله؛ از خداوند فراوان یاری خواه که تو را در مشکلات کفایت می کند ودر سختی هایی که بر تو فرود می آید یاری ات می دهد.» 10
با خدا انس بیشترى داشته باشید و با او درد دل کنید. شما می توانید این ارتباط با خدا را حتی در حین راه رفتن، محیط کار و... داشته باشید. پیشنهاد مى‏شود که در اوقات فراغت، به تفصیل نعمت‏ها و الطاف الهى از قبیل اصل وجود، سلامتى، توفیق تحصیل و... هم‏چنین بلایایى را که خدا از شما دور کرده است، یادآور شوید و ضمن سپاسگزارى از او، قلب خویش را مالامال از محبت و عشق الهى کنید.

پرسشگر گرامی!
بدان که زندگی میدان آزمایش بندگان خدا است. فقر، دارایی، پست و مقام، بیماری و سلامتی، همه و همه برای ابتلاء و امتحان مومن است؛ برای اینکه معلوم شود چقدر خودش را به خدا وابسته می انگارد و به قدرت و حکمت و مصلحت خداوند باور دارد و حاضر است بنده خدا باشد و خود را در سایه یاد خدا فراموش کند و غرق در خدا شود. دنیا محل کشت است، نه دار راحتی و آسایش! و آخرت محل برداشت است، نه جای کشت!
برایت آینده ای سرشار از موفقیت آرزومندیم. منتظر مکاتبات بعدی شما هستیم.

آدرس آیات و روایات:
1. نهج البلاغه، نامه 31، بند9
2. سوره زمر، آیه 63
3. سوره بقره، آیه 143
4. سوره زمر، آیه 62
5. سوره بلد، آیه4
6. سوره عنکبوت، آیه 69
7. نهج البلاغه، نامه 31
8. سوره بقره، آیه 216
9. سوره طلاق، آیه3
10. نهج البلاغه، نامه 34، بند 5